ProZ.com translation contests »
25th translation contest: "Alien first impressions" » English to Belarusian » Entry by Leonid Schukin


Source text in English

Translation by Leonid Schukin (#31817)

Imagine dining in a European capital where you do not know the local language. The waiter speaks little English, but by hook or by crook you manage to order something on the menu that you recognise, eat and pay for. Now picture instead that, after a hike goes wrong, you emerge, starving, in an Amazonian village. The people there have no idea what to make of you. You mime chewing sounds, which they mistake for your primitive tongue. When you raise your hands to signify surrender, they think you are launching an attack.

Communicating without a shared context is hard. For example, radioactive sites must be left undisturbed for tens of thousands of years; yet, given that the English of just 1,000 years ago is now unintelligible to most of its modern speakers, agencies have struggled to create warnings to accompany nuclear waste. Committees responsible for doing so have come up with everything from towering concrete spikes, to Edvard Munch’s “The Scream”, to plants genetically modified to turn an alarming blue. None is guaranteed to be future-proof.

Some of the same people who worked on these waste-site messages have also been part of an even bigger challenge: communicating with extraterrestrial life. This is the subject of “Extraterrestrial Languages”, a new book by Daniel Oberhaus, a journalist at Wired.

Nothing is known about how extraterrestrials might take in information. A pair of plaques sent in the early 1970s with Pioneer 10 and 11, two spacecraft, show nude human beings and a rough map to find Earth—rudimentary stuff, but even that assumes aliens can see. Since such craft have no more than an infinitesimal chance of being found, radio broadcasts from Earth, travelling at the speed of light, are more likely to make contact. But just as a terrestrial radio must be tuned to the right frequency, so must the interstellar kind. How would aliens happen upon the correct one? The Pioneer plaque gives a hint in the form of a basic diagram of a hydrogen atom, the magnetic polarity of which flips at regular intervals, with a frequency of 1,420MHz. Since hydrogen is the most abundant element in the universe, the hope is that this sketch might act as a sort of telephone number.
Уявіце сабе, што вы снедаеце ў адной з еўрапейскiх сталіц, i вы не ведаеце мясцовай мовы. Афіцыянт троху валодае ангельскай мовай, але нейкiм чынам, не кіем, дык палкай, вам удалося замовіць з меню нешта, што вы пазнаеце, з'есць і заплаціць. А цяпер уявіце сабе, што вы раптам апынулiся, памiраючы з голаду недзе ў амазонскай вёсцы. Людзі там не ўяўляюць, што з вамi рабіць. Вы мімізуеце жавальныя гукі, якія яны прымаюць за вашую першабытную мову. Калі вы падымаеце рукі на знак здачы, яны думаюць, што вы пачынаеце атаку.

Кантактаваць з кiм-небудзь без агульнага кантэксту складана. Напрыклад, радыеактыўныя ўчасткі трэба не наведваць цягам дзясяткаў тысяч гадоў; тым не менш, улічваючы, што ангельская мова, якая iснавала ўсяго 1000 гадоў таму, цяпер незразумелая для большасці сучасных яе носьбітаў, улады з усіх сілаў робяць папярэджанні, якія суправаджаюць ядзерныя адходы. Ворганы, якія адказваюць за гэта, прыдумалі ўсё: ад узвышаных бетонных шыпоў, да "Крыку" Эдварда Мунка і да генетычна мадыфікаваных раслін, якія набылі трывожны сіні колер. Ні адзін з іх не гарантуе нам будучыні.

Некаторыя з тых, хто працаваў над гэтымі папярэджаннямі пра месцы пахавання адходаў, таксама былі часткай яшчэ большага выкліку: зносін з пазаземным жыццём. Гэта тэма новай кнігі "Пазаземныя мовы" Даніэля Обергаўза, журналіста выдання Wired.

Нічога не вядома пра тое, як іншапланецяне могуць успрыняць інфармацыю. Пара бляшак, дасланых у пачатку 1970-х з Піянерамi-10 і -11, двума касмічнымі падарожнiкамi, паказвалi аголеных людзей і грубую мапу, каб знайсці Зямлю – элементарныя рэчы, але нават гэта насамрэч тое, што іншапланецяне могуць убачыць. Паколькі такія падарожнiкi меюць вельмi малы шанец быць знойдзенымі, радыёперадачы з Зямлі, якія дасылаюцца з хуткасцю святла, маюць больш шанцаў дасфгнуць кантакту. Але як наземнае радыё павінна быць настроена на патрэбную хвалю, на гэтую ж хвалю павінна быць настроена і міжзоркавае. Як бы іншапланецяне адбыліся з правільным? Бляшка Піянера дае намёк у выглядзе асноўнай схемы атама вадароду, магнітная палярнасць якога мяняецца праз роўныя прамежкі часу з частатой 1420 МГц. Паколькі вадарод з'яўляецца самым распаўсюджаным элементам у сусвеце, ёсць надзея, што гэты малюнак можа выступаць у ролі свайго роду нумара тэлефона.


Discuss this entry