ProZ.com translation contests »
2014 annual ProZ.com translation contest: "Celebrations" » English to Tagalog » Entry by Sarah Rosario


Source text in English

Translation by Sarah Rosario (#22112)

Who cast that first fateful tomato that started the La Tomatina revolution? The reality is no one knows. Maybe it was an anti-Franco rebellion, or a carnival that got out of hand. According to the most popular version of the story, during the 1945 festival of Los Gigantes (a giant paper mâché puppet parade), locals were looking to stage a brawl to get some attention. They happened upon a vegetable cart nearby and started hurling ripe tomatoes. Innocent onlookers got involved until the scene escalated into a massive melee of flying fruit. The instigators had to repay the tomato vendors, but that didn't stop the recurrence of more tomato fights—and the birth of a new tradition.

Fearful of an unruly escalation, authorities enacted, relaxed, and then reinstated a series of bans in the 1950s. In 1951, locals who defied the law were imprisoned until public outcry called for their release. The most famous effrontery to the tomato bans happened in 1957 when proponents held a mock tomato funeral complete with a coffin and procession. After 1957, the local government decided to roll with the punches, set a few rules in place, and embraced the wacky tradition.

Though the tomatoes take center stage, a week of festivities lead up to the final showdown. It's a celebration of Buñol's patron saints, the Virgin Mary and St. Louis Bertrand, with street parades, music, and fireworks in joyous Spanish fashion. To build up your strength for the impending brawl, an epic paella is served on the eve of the battle, showcasing an iconic Valencian dish of rice, seafood, saffron, and olive oil.

Today, this unfettered festival has some measure of order. Organizers have gone so far as to cultivate a special variety of unpalatable tomatoes just for the annual event. Festivities kick off around 10 a.m. when participants race to grab a ham fixed atop a greasy pole. Onlookers hose the scramblers with water while singing and dancing in the streets. When the church bell strikes noon, trucks packed with tomatoes roll into town, while chants of "To-ma-te, to-ma-te!" reach a crescendo.

Then, with the firing of a water cannon, the main event begins. That's the green light for crushing and launching tomatoes in all-out attacks against fellow participants. Long distance tomato lobbers, point-blank assassins, and medium range hook shots. Whatever your technique, by the time it's over, you will look (and feel) quite different. Nearly an hour later, tomato-soaked bombers are left to play in a sea of squishy street salsa with little left resembling a tomato to be found. A second cannon shot signals the end of the battle.
Sino ang nagbato na unang pinakamalakas at pinakamalayong kamatis na nagsimula ng rebolusyong ng La Tomatina? Ang katotohanan ay walang sinuman ang nakakaalam. Siguro ito ay isang paghihimagsik anti-Franco, o isang karnibal na nakalabas sa kural. Ayon sa pinaka-popular na bersyon ng kuwento, sa panahon ng pagdiriwang noong 1945 ng Los Gigantes (isang parada ng higanteng manika na gawa sa papel), ang mga lokal ay naghahanap ng paraan upang gumawa ng gulo upang makakuha ng ilang pansin. Nangyari ito malapit sa isang kariton ng mga gulay at nagsimulang mambato ng mga hinog na kamatis. Ang mga inosenteng manonood ay nadamay hanggang sa lumala ang eksena at naging sa isang napakalaking labu-labong lumilipad na prutas. Ang mga nagpakana ng gulo ay kinailangang bayaran ang tindero ng kamatis, ngunit iyon ay hindi natigil ang pagulitulit ng mga pamamato ng mga kamatis-at ang pagsilang ng isang bagong tradisyon.

Sa takot na magkaron ng isang magulong pagdami ng gulo, ang mga awtoridad ay umaksyon, nagpahinga, at pagkatapos ay ibinalik ang mga serye ng mga pagbabawal nuong 1950s. Nuong 1951, ang mga lokal na sumuway sa batas ay nabilanggo hanggang sa pampublikong saloobin ay naging daan sa kanilang paglaya. Ang pinaka sikat na pagaklas sa pagbabawal ng batuhan ng kamatis ay nangyari nuong 1957 nang ang mga promotor ay gumawa ng huwad na libing na may kasamang ataulat prusisyon. Nang matapos ang 1957, nagpasya ang mga lokal na pamahalaan upang sumunod sa layaw, magtakda ng ilang mga panuntunan sa lugar, at yakapin ang nakatutuwang tradisyon.

Bagama't naging sentro ng pansin ang mga kamatis, ang isang linggong pyesta ay humantong sa huling paghaharap. Ito ay isang pagdiriwang ng mga santong patron ng Buñol, ang Birheng Maria at San Louis Bertrand, na may mga prusisyong sa kalye, musika, at mga paputok sa isang masayang Espanyol na moda. Upang mabuo angang iyong lakas para sa nagbababalang gulo, isang masarap na paella ang naging almusal sa gabi ng digmaan, na nagpapakita ng isang imaheng Valencian na ulam na gawa sa kanin, pagkaing-dagat, asparan, at langis ng oliba.

Ngayon, itong pistang hindi mapipigilan ay nagkaroon na ng ilang kaayusan. Ang mga taga-organisa ay walang limitasyon upang payamanin ang sari-saring espesyal na mga di kanais-nais na mga kamatis para lamang sa mga taunang kaganapan. Ang pista anf nagsisimula sa bandang ika-sampu ng umaga kapag ang mga kalahok ay nagpabilisang tumakbo upang sunggaban ang isang hamon na nakapirmi sa ibabaw ng mamantikang poste. Babasain ng tubig ng mga manunood ang mga nakikipagagawan habang nagkakantahan at nagsasayawan sa kalye. Kapag ang kampanilya ng simbahan ay tumunog na ng tanghali, ang mga trak na puno ng mga kamatis ay dadating habang ang pagkanta ng "To-Ma-te, i-Ma-te!" habang papalakas.

Pagkatapos, sa pagbato ng tubig na kanyon, magsisimula ang pagdiriwang. Iyan ang hudyat para sa pagdurog at pagbato mga mga kamatis laban sa lahat ng mga kasali. Ang mga pambato ng kamatis galing sa malalayong distansya, deretsuhang pambato, at saktong layo ng bato. Anuman ang mga diskarteng mo, sa oras na ito ay matapos, ikaw ay magmumuka (at makakaramdam) ng lubos na kaibahan. Halos pagkatpos ng isang oras, ang mga bomberong lugmok sa kamatis ay matitira upang maglaro sa isang dagat ng malambot na sarsa sa kalye na may halos wala ng makikitang mukhang kamatis. Ang pangalawang kanyon ay magsesenyas ng katapusan ng labanan.


Discuss this entry