ProZ.com translation contests »
2014 annual ProZ.com translation contest: "Celebrations" » English to Dutch » Entry #18907


Source text in English

Translation #18907

Who cast that first fateful tomato that started the La Tomatina revolution? The reality is no one knows. Maybe it was an anti-Franco rebellion, or a carnival that got out of hand. According to the most popular version of the story, during the 1945 festival of Los Gigantes (a giant paper mâché puppet parade), locals were looking to stage a brawl to get some attention. They happened upon a vegetable cart nearby and started hurling ripe tomatoes. Innocent onlookers got involved until the scene escalated into a massive melee of flying fruit. The instigators had to repay the tomato vendors, but that didn't stop the recurrence of more tomato fights—and the birth of a new tradition.

Fearful of an unruly escalation, authorities enacted, relaxed, and then reinstated a series of bans in the 1950s. In 1951, locals who defied the law were imprisoned until public outcry called for their release. The most famous effrontery to the tomato bans happened in 1957 when proponents held a mock tomato funeral complete with a coffin and procession. After 1957, the local government decided to roll with the punches, set a few rules in place, and embraced the wacky tradition.

Though the tomatoes take center stage, a week of festivities lead up to the final showdown. It's a celebration of Buñol's patron saints, the Virgin Mary and St. Louis Bertrand, with street parades, music, and fireworks in joyous Spanish fashion. To build up your strength for the impending brawl, an epic paella is served on the eve of the battle, showcasing an iconic Valencian dish of rice, seafood, saffron, and olive oil.

Today, this unfettered festival has some measure of order. Organizers have gone so far as to cultivate a special variety of unpalatable tomatoes just for the annual event. Festivities kick off around 10 a.m. when participants race to grab a ham fixed atop a greasy pole. Onlookers hose the scramblers with water while singing and dancing in the streets. When the church bell strikes noon, trucks packed with tomatoes roll into town, while chants of "To-ma-te, to-ma-te!" reach a crescendo.

Then, with the firing of a water cannon, the main event begins. That's the green light for crushing and launching tomatoes in all-out attacks against fellow participants. Long distance tomato lobbers, point-blank assassins, and medium range hook shots. Whatever your technique, by the time it's over, you will look (and feel) quite different. Nearly an hour later, tomato-soaked bombers are left to play in a sea of squishy street salsa with little left resembling a tomato to be found. A second cannon shot signals the end of the battle.
Wie wierp die eerste cruciale tomaat die de La Tomatinarevolutie inluidde? Niemand die het antwoord op die vraag weet. Misschien was het rebellie tegen Franco? Uit de hand gelopen feestvreugde? Het populairste verhaal wil dat inwoners van het Spaanse plaatsje Buñol in 1945 tijdens het jaarlijkse Los Gigantesfeest (een optocht waarin een reusachtige pop van papier-maché wordt meegevoerd) om aandacht te trekken een gevecht uitlokken. Toevallig stonden ze bij een groentekraam in de buurt en ze begonnen met rijpe tomaten te gooien. Toen ook omstanders bij het gooi- en smijtwerk betrokken raakten, ontaardde het toneel in een massaal mêlee van vliegende tomaten. De aanstichters moesten de tomatenverkopers schadeloosstellen, maar dat kon herhaling van het gebeurde niet voorkomen: een traditie was geboren.

Uit angst dat de tomatengooierij uit de hand zou lopen, vaardigde het gemeentebestuur in de jaren vijftig van de vorige eeuw verschillende verboden uit, die later versoepeld en daarna weer aangescherpt werden. In 1951 werden inwoners die het gezag tartten in de gevangenis gezet totdat een publiek protest hun vrijlating afdwong. De bekendste overtreding van het tomatenverbod is die uit 1957: voorstanders organiseerden een pseudotomatenbegravenis, compleet met doodskist en begrafenisstoet. Daarna gaf het gemeentebestuur haar verzet op, stelde een paar spelregels op en omarmde de zotte traditie.

Hoewel de tomaten de hoofdrol vervullen, gaat er aan de apotheose een week van festiviteiten vooraf waarin de patroonheiligen van Buñol, de maagd Maria en Sint Lodewijk Beltrán, worden geëerd met straatparades, muziek en prachtig vuurwerk volgens goed Spaans gebruik. Op de avond van het gevecht wordt de legendarische paella geserveerd, een beroemde Valenciaanse schotel met rijst, vis, schaal- en schelpdieren, saffraan en olijfolie, zodat de deelnemers krachten voor de op handen zijnde strijd kunnen opdoen.

Tegenwoordig is dit bandeloze feest aan enige orde gebonden. De organisatie gaat zelfs zo ver dat er speciaal voor het jaarlijkse feest oneetbare tomaten worden geteeld. De feestelijkheden starten om tien uur 's morgens met de strijd om een ham die boven in een met vet ingesmeerde paal hangt. De klauteraars worden ondertussen natgespoten door toeschouwers die zingen en dansen in de straten. Als de kerkklok twaalf uur slaat, komen de vrachtwagens opgestapeld met tomaten het stadje in rijden en bereikt het gescandeerde 'To-ma-te, to-ma-te!' een crescendo.

Dan begint het belangrijkste onderdeel. Met het afschieten van een waterkanon wordt het groene licht gegeven en brandt een hevige strijd los waarin de deelnemers elkaar met tomaten bekogelen. Langeafstandsworpen, precisieworpen of effectworpen - welke techniek de tomatenwerpers ook gebruiken, na verloop van tijd zien ze er heel anders uit en voelen ze zich waarschijnlijk ook heel anders. Een klein uurtje later wordt met een tweede straal uit het waterkanon het einde van de strijd verkondigd. De bombardeurs soppen door de onder de tomatensaus bedolven straten en er is nergens meer iets te vinden wat maar enigszins op een tomaat lijkt.


Discuss this entry