Who cast that first fateful tomato that started the La Tomatina revolution? The reality is no one knows. Maybe it was an anti-Franco rebellion, or a carnival that got out of hand. According to the most popular version of the story, during the 1945 festival of Los Gigantes (a giant paper mâché puppet parade), locals were looking to stage a brawl to get some attention. They happened upon a vegetable cart nearby and started hurling ripe tomatoes. Innocent onlookers got involved until the scene escalated into a massive melee of flying fruit. The instigators had to repay the tomato vendors, but that didn't stop the recurrence of more tomato fights—and the birth of a new tradition.
Fearful of an unruly escalation, authorities enacted, relaxed, and then reinstated a series of bans in the 1950s. In 1951, locals who defied the law were imprisoned until public outcry called for their release. The most famous effrontery to the tomato bans happened in 1957 when proponents held a mock tomato funeral complete with a coffin and procession. After 1957, the local government decided to roll with the punches, set a few rules in place, and embraced the wacky tradition.
Though the tomatoes take center stage, a week of festivities lead up to the final showdown. It's a celebration of Buñol's patron saints, the Virgin Mary and St. Louis Bertrand, with street parades, music, and fireworks in joyous Spanish fashion. To build up your strength for the impending brawl, an epic paella is served on the eve of the battle, showcasing an iconic Valencian dish of rice, seafood, saffron, and olive oil.
Today, this unfettered festival has some measure of order. Organizers have gone so far as to cultivate a special variety of unpalatable tomatoes just for the annual event. Festivities kick off around 10 a.m. when participants race to grab a ham fixed atop a greasy pole. Onlookers hose the scramblers with water while singing and dancing in the streets. When the church bell strikes noon, trucks packed with tomatoes roll into town, while chants of "To-ma-te, to-ma-te!" reach a crescendo.
Then, with the firing of a water cannon, the main event begins. That's the green light for crushing and launching tomatoes in all-out attacks against fellow participants. Long distance tomato lobbers, point-blank assassins, and medium range hook shots. Whatever your technique, by the time it's over, you will look (and feel) quite different. Nearly an hour later, tomato-soaked bombers are left to play in a sea of squishy street salsa with little left resembling a tomato to be found. A second cannon shot signals the end of the battle. | Waar kwam die eerste noodlottige tomaat vandaan waarmee de revolutie begon die zou uitgroeien tot La Tomatina? Niemand die het weet. Was het een uiting van rebellie jegens het Franco-regime? Of misschien een uit de hand gelopen straatfeest? Het meest bekende verhaal is dat een aantal plaatselijke inwoners in 1945 tijdens Los Gigantes, een optocht met gigantische poppen van papier-maché, aandacht wilden trekken door herrie te schoppen. Er stond toevallig een groentekar in de buurt en men begon met rijpe tomaten te gooien. Onschuldige toeschouwers raakten bij het relletje betrokken totdat de straten waren veranderd in één groot fruitgevecht. De aanstichters moesten de tomatenkooplui de gederfde koopwaar vergoeden, maar dat mocht de pret niet drukken – tomatengevechten werden een terugkerend fenomeen en een nieuwe traditie was geboren. Uit angst dat het gebeuren uit de hand zou lopen werd het door de autoriteiten in de jaren 50 eerst verboden, toen weer toegestaan en vervolgens nog meerdere keren verboden. In 1951 werd een aantal inwoners die zich daar niet aan hielden gevangen gezet totdat in protesten werd opgeroepen tot hun vrijlating. Het beroemdste protest tegen het verbod op tomatengooien vond plaats in 1957, toen voorstanders een nepbegrafenis, compleet met doodskist en processie, organiseerden. Na 1957 gaf het lokale bestuur zich gewonnen; er werden enkele regels ingesteld en vanaf dat moment kon de maffe traditie vol overgave worden gevierd. Hoewel de tomaten centraal staan vindt voorafgaand aan het eindfestijn een hele week aan festiviteiten plaats. Het festival is een viering ter ere van de patroonheiligen van Buñol, de maagd Maria en sint Ludovicus Beltrán, met typisch Spaanse vreugdevolle straatoptochten, muziek en vuurwerk. Om kracht op te doen voor het aanstaande gevecht wordt op de avond voor de strijd een enorme paella geserveerd – een presentatie van het Valenciaans gerecht bij uitstek, bestaande uit rijst, zeebanket, saffraan en olijfolie. Vandaag de dag is er sprake van een zekere mate van organisatie bij dit eigenzinnige festival. De organisatie teelt zelfs een speciale oneetbare tomatenvariëteit alleen voor het jaarlijkse evenement. De festiviteiten beginnen om een uur of 10 's ochtends als deelnemers het tegen elkaar opnemen en een ingevette paal beklimmen om de ham te pakken te krijgen die erop ligt. Toeschouwers, zingend en dansend in de straten, spuiten de klimmers nat met water. Om klokslag twaalf uur ‘s middags komen er vrachtauto's vol tomaten het plaatsje inrijden en klinkt de roep "To-ma-te, to-ma-te!" luider en luider. Dan gaat met het startschot van een waterkanon het echte feest van start. Het hek is nu van de dam en van alle kanten worden tomaten geplet en naar de andere deelnemers gegooid. Een lange bovenhandse worp, van vlakbij inpeperen of een middellang hoekschot – wat je techniek ook is, als het voorbij is zie je er onherkenbaar uit en zo voel je je ook. Bijna een uur later soppen de tomatensoldaten door een zee van zompige salsa en is er nauwelijks een herkenbare tomaat meer te vinden. Een tweede kanonschot kondigt het einde van de strijd aan. |