Η νοοτροπία μας, ως προέκταση του εθνικού πνεύματος και ως άξονα της βουλγαρικής κοσμοθεωρίας. Όταν οι εμπειρίες της ζωής και το βάθος της σκέψης βρουν λακωνική έκφραση, το αποτέλεσμα είναι μια σύντομη φράση, που χτυπά με τη διαύγειά της και ηχεί σαν αποκάλυψη. Συχνά υποστηρίζεται, πως ο Βούλγαρος είναι άνθρωπος προσγειωμένος και προσπαθεί να αποφύγει τις ακρότητες στην καθημερινότητά του - σύμφωνα με την κοινή γνώμη, είναι καλύτερα να εφαρμόζεται κομφορμιστική πολιτική. Ίσως αυτό το νοητικό πρότυπο αποτελεί τη βάση της δημιουργίας των παροιμιών όπως «Να καθόσουν φρόνιμος, να μην είχες μπελάδες». Ακόμη και στην αγάπη ο Βούλγαρος παραμένει προσγειωμένος – «Αγάπα την αγάπη σου με τις αδυναμίες της», λένε οι ηλικιωμένοι. Εφίσταται και μια άλλη κοσμοαντίληψη, ένα άλλο υπαρξιακό μοντέλο, που γέννησε την παροιμία «Ώσπου οι έξυπνοι να σκεφτούν, οι τρελοί θα κάνουν τρέλες». Και συνεχίζει παραπέρα, υποστηρίζοντας ότι «Εάν δεν με θέλει ο Θεός, ο Διάβολος για μένα ρουσφέτι δίνει». Με την τελευταία εκφράζεται και η παραδοσιακή, σύμφωνα με κάποιους, έλλειψη θρησκευτικότητας, η οποία πιθανώς είναι μια ψευδής αντίληψη, που έχει μείνει από τα χρόνια του κομμουνισμού. Όταν λένε «Αν ο παπάς μεθάει, το χωριό δεν ξεμεθάει», αυτή είναι περισσότερο μια κρίση, ταυτισμένη με την κοινωνική κριτική και όχι με την θρησκευτική. Οι Βούλγαροι έχουν συνηθίσει να αντιμετωπίζουν τις προκλήσεις μόνοι τους – «Αν βουλιάξει το κάρο σου, μην περιμένεις τον Βασιλιά να σου το βγάλει». Το γενικό αίσθημα είναι ότι «βουλγαρικό στοιχείο» είναι η υπερβολή στην εργασία, και όχι στις διακοπές – «Κάλεσαν τον γάιδαρο σε γάμο, αλλά του 'παν να φέρει και σαμάρι». Το νήμα του ατομικισμού είναι εμφανές στην κρίση: «Το κοινό το έργο, λύκοι το τρώνε», δηλαδή βασίσου μόνο στον εαυτό σου. Μεταξύ των χαρακτηριστικών, που χαίρει της μεγαλύτερη εκτίμηση αυτού του προσγειωμένου ανθρώπου είναι το κοφτερό μυαλό – «Το μυαλό του τόσο κοφτερό – και νήμα διασπά και σαλβάρι στον ψύλλο κάνει». Ο εργατικός απολαμβάνει το σεβασμό μας, αλλά και εκείνος, που προσπαθεί να επαινέσει τον εαυτό του γίνεται παράδειγμα – «Η κότα, που κακαρίζει περισσότερο, λιγότερα αυγά γεννά». Οι παροιμίες μας έχουν και πολύ χιούμορ – «Η τύχη του, σαν το ρόπαλο του δαρμένου σκύλου». Τα βουλγαρικά ρητά και οι παροιμίες είναι εξευγενισμένες και τελειοποιημένες όπως και οι πολύτιμοι λίθοι: ένας λεκτικός πλούτος, κληροδοτημένο από τους πατεράδες μας, τον οποίο είμαστε υποχρεωμένοι να διατηρήσουμε για τα παιδιά των δικών μας παιδιών.