Mil veces lo he pensado y algunas veces lo he dicho ya: no hay que temer la uniformidad y la monotonía. La pasmosa facilidad de comunicaciones, los ferrocarriles, el telégrafo y el teléfono, que llevan a escape mercancías y personas de un extremo a otro de la tierra, y que transmiten y comunican el pensamiento y la palabra con la rapidez del rayo, no logran aún, ni lograrán nunca, identificarnos, desteñirnos, digámoslo así, y hacer que perdamos el sello característico de casta, lengua, nación y tribu que cada cual tiene. Se diría que para precavernos contra el roce, que pudiera limar y pulir las diferencias, nos armamos instintivamente de una virtud conservadora de lo castizo que persiste en el fondo, aunque superficialmente desaparezca.
Lo que llaman ahora high-life, o dígase aquella parte de la sociedad más rica, elegante y empingorotada, nos parece que debe ser cosmopolita, y sin embargo no lo es. Hombres y mujeres hablan en francés tan bien y a veces mejor que en español. Algunos chapurrean además la lengua inglesa y hasta la alemana. Cuando leen algo leen libros extranjeros porque de los indígenas se aburren, sin que nos empeñemos en dilucidar aquí si con razón o sin ella. Los caballeros, como no carezcan de metales preciosos o de los signos que los representan, se hacen traer de Londres trajes, caballos y coches, y las señoras se hacen traer de París vestidos y tocados. La cocina francesa hace que la española se olvide o se pervierta. Y por último, la costumbre del veraneo rara vez lleva a sus castillos y quintas a nuestros elegantes de ambos sexos, sino se los lleva a Francia, a Suiza, a Inglaterra, o a más hiperbóreas regiones. Cuando la guita es corta y no puede esparciarse el cimbel, debe volar por lo menos hasta Biarritz.
Pues bien: con todo eso, y a pesar de todo eso, nuestra high-life sigue siendo tan española como en lo antiguo, y no necesita el autor de comedias y de novelas, a fin de conservar el color local y nacional de sus personajes, buscarlos bajo las ínfimas capas sociales, o ir por ellos a las Batuecas o a los más esquivos, alpestres y recónditos lugares. | Χίλιες φορές το έχω σκεφτεί, ενώ πολλές φορές το έχω ήδη πει: Δεν πρέπει να φοβόμαστε την ομοιομορφία και τη μονοτονία. Η εκπληκτική ευκολία της επικοινωνίας, οι σιδηρόδρομοι, οι τηλέγραφοι και το τηλέφωνο, πράγματα που καθιστούν εφικτή τη μεταφορά εμπορευμάτων και των ανθρώπων από το ένα άκρο στο άλλο της γης στο άλλο και μεταδίδουν και κοινοποιούν τους συλλογισμούς και τις λέξεις με αστραπιαία ταχύτητα, δεν έχουν πετύχει ακόμα, και ούτε πρόκειται να πετύχουν ποτέ, να μας προσδώσουν μια ξεχωριστή ταυτότητα, ένα ξεχωριστό πεπρωμένο να το πω έτσι, και έχουν συμβάλει στο να χάσουμε το κοινωνικό, γλωσσικό, φυλετικό και εθνικό στίγμα που έχει ο καθένας μας. Φαίνεται ότι για να αντισταθούμε στη φθορά, η οποία θα μπορούσε να προκαλέσει λείανση και στίλβωση των ιδιαιτεροτήτων μας, οπλιζόμαστε ενστικτωδώς με τη συντηρητική αρετή της αγνότητας και της ιδιαιτερότητας η οποία παραμένει στο παρασκήνιο, αν και επιφανειακά εξαφανίζεται. Αυτό που σήμερα ονομάζουμε μεγάλη ζωή, ή τουλάχιστον έτσι το αποκαλεί ένα μέρος της πλουσιότερης, κομψότερης και σικ κοινωνίας, μας φαίνεται κοσμοπολίτικο, αλλά στην πραγματικότητα δεν είναι. Άνδρες και γυναίκες μιλούν γαλλικά το ίδιο καλά, και μερικές φορές ακόμα καλύτερα και από τα ισπανικά. Μερικοί άλλοι μιλάνε κουτσά στραβά εκτός από τα αγγλικά και τα γερμανικά επιπλέον. Όταν διαβάζουν κάτι, διαβάζουν ξενόγλωσσα βιβλία, γιατί τα εγχώρια τα έχουν βαρεθεί. Δε θα προσπαθήσουμε να διασαφηνίσουμε εδώ αν πράττουν καλώς ή κακώς. Οι κύριοι, χωρίς να έχουν γνώσεις για τα πολύτιμα μέταλλα ή τα σύμβολα που τα αντιπροσωπεύσουν, συνηθίζουν να φέρνουν από το Λονδίνο κοστούμια, άλογα και αμάξια, ενώ οι κυρίες φέρνουν από το Παρίσι φορέματα και καπέλα. Η Γαλλική κουζίνα έχει ως αποτέλεσμά η ισπανική να έχει ξεχαστεί ή να έχει διαστρεβλωθεί. Και τέλος, η συνήθεια των καλοκαιρινών διακοπών σπάνια οδηγεί τους εραστές της κομψότητας ανεξάρτητος φύλου, στα κάστρα τους και στις κομψές βίλες που έχουν εδώ, αντιθέτως προτιμούν να πάνε στη Γαλλία, την Ελβετία, την Αγγλία ή σε ακόμα πιο βόρειες περιοχές. Όταν δεν έχουν πολλά λεφτά και δε μπορούν έτσι να ενδώσουν στην παραπλάνηση αυτή, πρέπει να πετάξουν τουλάχιστον μέχρι το Μπιάριτζ. Λοιπόν, με όλα αυτά και παρ` όλα αυτά, οι σημερινοί εκφραστές της μεγάλης ζωής νιώθουν τόσο Ισπανοί όπως και οι προγενέστεροί τους, και δεν χρειάζονται συγγραφείς κωμωδιών και μυθιστορημάτων, για να διατηρήσουν το τοπικό και εθνικό χρώμα των προσωπικοτήτων τους , το ψάχνουν άλλωστε κάτω από τα μικροσκοπικά κοινωνικά στρώματα ή πάνε να το βρούνε στην Μπουατέκας ή σε άλλες, περισσότερο απόμακρες, ορεινές και απόκρυφες περιοχές. |